در همین حین اجسام به دور شدن از یکدیگر ادامه دادند. طبق محاسبات ادوین هابل در دهه 1920، جهان در حال انبساط است و هفت دهه بعد، در اواخر دهه 1990، تلسکوپ همنام او شواهدی از شتاب انبساط کیهان را به اثبات رساند. شما می توانید دنیا را مانند یک قرص نان تصور کنید. کار با ترکیب آرد، آب، مخمر و کشمش شروع می شود. با ترکیب این مواد، مخمر شروع به تنفس کرده و نان پف می کند. کشمش داخل نان را می توان به عنوان نماینده کهکشان هایی دید که با انبساط نان از یکدیگر دور می شوند.
تلسکوپ فضایی هابل شاهد افزایش سرعت پف نان بود. کشمش های داخل نان با سرعتی بر خلاف نیروی جاذبه خود از یکدیگر دور می شوند. علت این افزایش سرعت انرژی محرکه خود فضا است که به انرژی تاریک معروف است که با حرف یونانی لامبدا Λ نشان داده می شود. با قرار دادن مقادیر Λ، ماده تاریک سرد، ماده معمولی و پرتوها در معادله نسبیت عام اینشتین، معادله تکامل کیهان به دست می آید. مدل «ماده تاریک لامبدای سرد» (ΛCDM) تقریباً با تمام مشاهدات کیهانی سازگار است.
یکی از روش های آزمایش مدل استاندارد، رصد کهکشان های دوردست است. با این کار گویی به گذشته سفر می کنید و چند صد میلیون سال پس از انفجار بزرگ را می بینید. در این زمان جهان بسیار ساده تر بود و مقایسه تکامل آن با پیش بینی ها آسان تر بود.
ستاره شناسان ساختارهای اولیه جهان را برای اولین بار با تلسکوپ هابل در سال 1995 مشاهده کردند. هابل در طول ده روز، 342 نور را از قسمت های به ظاهر خالی صورت فلکی دب اکبر مشاهده کرد. اخترشناسان تحت تأثیر فراوانی اجرام در این منطقه تاریک قرار گرفتند. هابل توانست هزاران کهکشان را با فواصل مختلف و مراحل رشد که بسیار قدیمی تر از حد انتظار بودند رصد کند. این تلسکوپ همچنین کهکشان های دورتر را رصد کرد. به عنوان مثال، در سال 2016، ستاره شناسان یکی از دورترین کهکشان ها به نام GN-z11 را کشف کردند که قدمت آن به 400 میلیون سال پس از انفجار بزرگ باز می گردد.
کهکشان GN-z11 برای تاریخ کیهانی بسیار قدیمی بود، اما در مدل لامبدا تردیدی ایجاد نکرد، زیرا کهکشانی منفرد و کوچک با جرم تنها یک درصد از جرم کهکشان راه شیری بود. ستاره شناسان برای تعیین اینکه آیا GN-z11 نمونه ای منحصر به فرد یا بخشی از جمعیت بزرگتری از کهکشان های اولیه است، به تلسکوپ قوی تری نیاز داشتند. با پاسخ به این سوال، آنها می توانند قطعه گم شده پازل لامبدا CDM را پیدا کنند.
بی نهایت دور
تلسکوپ فضایی جیمز وب، نسل بعدی تلسکوپ گل سرسبد ناسا، در روز کریسمس 2021 به فضا پرتاب شد. همانطور که تلسکوپ کالیبره شد، نور کهکشان های اولیه به الکترونیک حساس آن برخورد کرد و اخترشناسان بلافاصله مشاهدات زیادی را منتشر کردند.