پلامر معتقد است که کشف شواهدی مبنی بر استفاده از ابزار الدوایی در کنیا و 1300 کیلومتر دورتر در Ledi-Gararo در اتیوپی نشان می دهد که استفاده از ابزار سنگی در گذشته بسیار رایج بوده است. علاوه بر اینها ابزارهایی در الجزایر کشف شده است که متعلق به 2.4 میلیون سال پیش است.
استفاده از چنین ابزارهایی عمدتاً مربوط به گونه انسان هوشمند است که شامل گونه های خودمان (هوموساپینس) و همچنین گونه های قدیمی تر مانند هومو ارکتوس می شود. هیچ بقایایی از قدیمی ترین انسان که گفته می شود مربوط به 2.8 میلیون سال پیش است، در Nyayanga یافت نشده است و Paranthropus تنها انسان انسانی است که بقایای آن در این منطقه است.
بیش از یک میلیون سال پیش، پارانتروپوس در کنار سایر گونه های انسانی مانند انسان خردمند زندگی می کرد. البته به نظر می رسد که این گونه در حال حاضر هیچ نسل زنده ای ندارد. پارانتروپوها در مقایسه با دیگر انسان سانان آن زمان کمتر شبیه ما بودند. دندان های بسیار بزرگ که احتمالاً برای آسیاب کردن غذاهای گیاهی سخت استفاده می شد، از جمله تفاوت های این گونه با انسان امروزی است.
به گفته پلامر، پارانتروپوس آناتومی واقعاً خاصی داشت و بزرگترین آرواره ها و دندان ها را نسبت به وزنشان در میان پستاندارانی که تا به حال روی زمین زندگی کرده اند، داشت. به گفته وی، بعید است حیوانی که از ابزار استفاده می کند، برای جویدن به چنین دندان های قدرتمندی نیاز داشته باشد. با این حال، Paranthropus تنها گونه انسانی است که بقایای آن در Nyayanga کشف شده است. بنابراین منطقی به نظر می رسد که این گونه را خالق و استفاده کننده این ابزار بدانیم.
برخلاف پلامر، سایر کارشناسان در این زمینه تردید کمتری دارند. به گفته مارگاریتا موسا، مردم خجالت می‌کشند که بگویند سازندگان این ابزارها گونه‌هایی مانند انسان‌های عاقل یا انسان‌های ماهری نبوده‌اند. موسا بخشی از ماموریت باستان شناسی ایتالیا-اسپانیایی در Melaka Concere و Balchit، مستقر در رم است. وی با اشاره به اینکه برخی از نخستی‌های مدرن مانند شامپانزه‌ها و میمون‌های مختلف نیز ابزار سنگی می‌سازند، این سوال را مطرح می‌کند که چرا با وجود این پارانتروپوس‌ها نمی‌توانستند این کار را انجام دهند.
اگر فرضیه ساخت این ابزار توسط پارانتروپوس درست باشد، این با شواهد دیگری همخوانی دارد که نشان می دهد انسان عاقل تنها گونه ای نبوده که ابزار سنگی ساخته است. قدیمی ترین ابزار سنگی شناخته شده با قدمت 3.3 میلیون سال به لومکوی کنیا تعلق دارد. این ابزارها از ابزار الدوایی خشن ترند و به گونه ای دیگر ساخته شده اند. یعنی به جای اینکه آنها را در دست بگیرند و به آنها بزنند، از کوبیدن سنگ به زمین ساخته می شدند.
سونیا هارمند، از دانشگاه استونی بروک نیویورک و یکی از کاشفان ابزار لومکوی، در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در آن زمان هیچ انسان باهوشی وجود نداشت، می‌گوید: «ما قبلاً می‌دانیم که احتمالاً اولین ابزار سنگی توسط هوشمند ساخته نشده است. مردم و گونه های کپی جنوبی کاندیدای احتمالی هستند.”
در مورد ابزارهای بعدی Nyayanga، ممکن است آخرین گونه از کیپ جنوبی و پارانتروپوس و انسان های خردمند اولیه در این منطقه حضور داشته باشند. به گفته هارمند، باید تصور کنیم که همه این گونه ها احتمالاً در یک محدوده و قلمرو مشترک بودند.
پلامر معتقد است که استفاده از ابزار در طول تاریخ بسیار قدیمی تر از آن چیزی است که ما فکر می کنیم. در همین راستا، موسا و همکارانش ماه گذشته نشان دادند که برخی از گونه‌های انسانی در کارگاه‌های سازمان‌دهی‌شده‌شان، ابزار ابسیدین (شیشه‌های آتشفشانی) درست می‌کنند، در اوایل ۱.۲ میلیون سال پیش، ۵۰۰ هزار سال زودتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد. موسی در بخشی از صحبت های خود می گوید: ما افراد را کمتر سیستماتیک ارزیابی می کنیم.
یافته های محققان در مجله Science منتشر شده است.